Najpopularniejsze pytania w naszej Kancelarii czyli cykl Q&A część 2

Co grozi za niepłacenie alimentów?

Na początku warto wskazać, że uchylanie się od obowiązku płacenia alimentów może stanowić przestępstwo, które zostało uregulowane w art. 209 Kodeksu karnego (dalej także: „k.k.”)  i jest potocznie nazywane: „Niealimentacją”

Istotne w tym przedmiocie jest orzeczenie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym:

„Uchylanie się nakłada obowiązek wykazania, że sprawca miał obiektywną możliwość dostarczania środków utrzymania, lecz tego nie czynił.”

Wyrok SN z 9.05.1995 r., III KRN 29/95, OSNKW 1995, nr 9-10, poz. 64.

Sprawcy przestępstwa uregulowanego w art. 209 k.k. może grozić kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Ponadto zgodnie z art. 209 § 1a k.k. sprawcy, który naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych grozi grzywna, kara ograniczenia wolności albo kara pozbawienia wolności do lat 2.

Jakie są inne konsekwencje niepłacenia alimentów? 

Wobec dłużnika uchylającego się obowiązku alimentacyjnego mogą być również zastosowane sankcje administracyjne, o których szerzej jest mowa w Ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (dalej także: „Ustawa”).

Jedną z takich sankcji administracyjnych jest zatrzymanie prawa jazdy na mocy decyzji Starosty. Żeby jednak do tego doszło, muszą zostać spełnione dwie przesłanki:

• wydanie ostatecznej decyzji o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych;
• wystąpienie przez organ właściwy dłużnika z wnioskiem do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnikowi alimentacyjnemu.

Ponadto zgodnie z art. 8a Ustawy w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, gdy dłużnik popadnie w zwłokę w regulacji zobowiązań za ponad sześć miesięcy – organ właściwy dla wierzyciela przekazuje do biura informacji gospodarczej informacje o zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego. Informacje te zostają zamieszczone w Krajowym Rejestrze Zadłużonych.

Za organ właściwy dla wierzyciela uznaje się organ gminy, na obszarze której wierzyciel ma miejsce zamieszkania.

Częstą przyczyną niewywiązywania się przez zobowiązanego z obowiązku łożenia na rzecz osoby uprawnionej do alimentacji jest brak zatrudnienia.

W takiej sytuacji, organ właściwy dłużnika zobowiązuje dłużnika alimentacyjnego do zarejestrowania się jako bezrobotny lub osoba poszukująca pracy w urzędzie pracy.

Ponadto organ może wyznaczyć zobowiązanemu do alimentacji termin na dokonanie rejestracji, który zgodnie z art. 5 ust 2 pkt 1 Ustawy – nie może być dłuższy niż 30 dni. Organ informuje właściwy powiatowy urząd pracy o potrzebie aktywizacji zawodowej dłużnika alimentacyjnego. 

Kto może złożyć wniosek dotyczący niepłacenia alimentów?

Przestępstwo nie alimentacji ścigane jest na wniosek, chyba że pokrzywdzonemu przyznano określone świadczenie rodzinne bądź inne w przypadku bezskuteczności egzekucji.  Zgodnie z art. 209 § 2 Kodeksu karnego wniosek o ściganie przestępstwa niepłacenia alimentów może złożyć pokrzywdzony, organ pomocy społecznej oraz organ podejmujący działania wobec dłużnika alimentacyjnego.

Kim jest dłużnik alimentacyjny?

Zgodnie z art. 2 ust 3 Ustawy za dłużniku alimentacyjnego uważa się osobę, która na podstawie tytułu wykonawczego jest zobowiązana do płacenia alimentów i przeciwko której egzekucja okazała się bezskuteczna.

autorem tekstu jest apl. adw. E. Cholewa