Czesne za prywatne przedszkole / żłobek czy muszę płacić kiedy placówka jest zamknięta?

Na to pytanie nie da się odpowiedzieć jednoznacznie. Najprawdopodobniej spory na tym tle skończą się w sądach i to one będą decydować kto miał rację. Każda sytuacja jest indywidualna i zależy od trzech głównych aspektów:

• treści Państwa indywidualnej umowy,
• ogólnych uregulowań prawnych.
• aktualnych i obecnych decyzji naszego Ustawodawcy.

W mojej opinii w obecnej sytuacji warto poznać najważniejsze aspekty i argumenty prawne z OBU stron i spróbować się porozumieć. Za porozumieniem stron umowę można zmienić praktycznie zawsze i wydaje się to rozwiązanie łatwiejsze niż spory sądowe.

Argumenty prawne rodziców

W pierwszej kolejności powinniście Państwo sprawdzić treść swojej umowy z przedszkolem.

• Czy przewiduje sytuację, że przedszkole jest zamknięte?
• Co działo się w trakcie remontów i wakacji przy Państwa umowach?
• Czy omawialiście te zapisy? Czy były negocjowane?
• Czy ograniczają maksymalną ilość czasu w którym przedszkole może być zamknięte z prawem do pobierania czynszu?
• Czy istnieją zapisy co dzieje się, jeżeli przedszkole jest zamknięte z przyczyn niezależnych?
• Czy istnieją zapisy dotyczące siły wyższej?

W internecie pojawiają się informacje, że konieczność płatności czesnego, w okresie kiedy przedszkole nie działa, należy kwalifikować jako niedozwolone postanowienia umowy. Czy tak jest?

Niedozwolone klauzule umowne (klauzule abuzywne)

W uproszczeniu niedozwolone postanowienia umowne zostały unormowane w kodeksie cywilnym i zakładają, ochronę słabszej strony (konsumenta), w przypadku jeżeli silniejsza strona (przedsiębiorca) narzuca mu treść umowy. Jeżeli w nieuzgodnionej indywidualnie umowie znajdzie się obowiązki sprzeczne z dobrymi obyczajami i naruszające interesy konsumenta to można uznać je za “niedozwolone postanowienia umowne”. Takie postanowienie nie wiąże konsumenta. Według kodeksu te zasady nie dotyczą głównych świadczeń stron w tym wynagrodzenia.

Wyciąg z przepisów:

Art. 385 (1). [Niedozwolone postanowienia umowne]
§ 1. Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.
§ 2. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie.
§ 3. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.
§ 4. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje.

Raport UOKiK

Na ten temat wypowiedział się Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta. Najszerzej w raporcie z 2008 roku, który niestety w wielu miejscach może być już nieaktualny, ale zawiera ważne stwierdzenia. UOKIK podważył klauzule, które umożliwiały pobieranie czynszu w okresie kiedy placówka jest zamknięta.

Zgodnie z zasadą wzajemności, obciążanie konsumenta stawką czesnego powinno następować tylko w sytuacji realizacji świadczenia wzajemnego lub gotowości do jego realizacji – zgodnie z umową. Za bezzasadne należy natomiast uznać naliczenie czesnego za okres, gdy świadczenie nie jest realizowane. Wobec powyższego wszelkie postanowienia uprawniające przedszkola do naliczania czesnego we wskazanych wyżej przypadkach należy uznać za naruszające klauzulę generalną, zawartą w art. 3851 §1 k.c., jako sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszające interesy konsumentów oraz za niedozwolone postanowienie umowne, o którym mowa w art. 3853 pkt 22 k.c., zgodnie z którym niedozwolonymi postanowieniami umownymi są takie, które przewidują obowiązek wykonania zobowiązania przez konsumenta pomimo niewykonania zobowiązania przez jego kontrahenta.

Cały raport do pobrania tutaj:

raport_przedszkola_niepubliczne_2008Pobierz

Na podstawie tego stanowiska UOKiK w mojej ocenie rodzice będą mieli podstawę podważania klauzul w swoich umowach, jeżeli ich Umowy przewidują konieczność płatności czynszu przy zamkniętym przedszkolu z powodu siły wyższej pod warunkiem, że nie były one negocjowane indywidualnie.

Argumenty przedszkoli / żłobków

W pierwszej kolejności przedszkola i żłobki sięgną zapewne po przepisy i opracowania dotyczące siły wyższej. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. (Dz. U. poz. 433) ma w mojej ocenie charakter siły wyższej w rozumieniu kodeksu cywilnego i kodeksu postępowania cywilnego .

Rozporządzenie do pobrania tutaj:

rozporządznie-w-sprawie-ogłoszenie-stanu-zagroczenia-epidemicznego-1Pobierz

Jeżeli więc Umowy zawierają klauzule powołujące się na zasady postępowania dotyczące siły wyższej przedszkola będą chciały je stosować. Nawet jeżeli klauzule te rodzice będą poważali jako niedozwolone, to Sąd decyduje czy taką jest czy nie (nie Strona Umowy samodzielnie). Wbrew pozorom uznanie klauzuli za niedozwolonej nie jest proste.

Opracowania UOKiK 2011

Zgodnie z opracowaniami UOKIK z 2011 roku aby uznać zakazany charakter klauzuli, należy jednocześnie (łącznie wszystkie punkty) stwierdzić, że postanowienie:

• występuje w umowie, gdzie jedną ze stron jest konsument, a drugą przedsiębiorca,
• nie zostało uzgodnione indywidualnie — konsument nie miał na nie rzeczywistego wpływu,
• w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami kształtuje prawa i obowiązki konsumenta — narusza równowagę między stronami umowy w sposób szczególnie dla niego niekorzystny,
• skutkuje rażącym naruszeniem interesów konsumenta, czyli doprowadza do znacznej dysproporcji w zakresie pozycji kontraktowej stron umowy.
• Nie można jednak uznać postanowienia za niedozwolone nawet przy zajściu wszystkich powyższych warunków, jeśli zapis określa główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, oraz jeśli został sformułowany w sposób jednoznaczny.

W tych warunkach przedszkola i żłobki będą najprawdopodobniej powoływać argumentację, że zapisy dotyczące zamknięcia przedszkola były ustalane indywidualnie z rodzicami, a ż wynagrodzenie jest głównym świadczeniem stron i zostało sformułowane jednoznacznie.

całość można pobrać tutaj

uokik_postanowienia_umowne_broszuraPobierz

Podsumowanie i rekomendacje

Obecna sytuacja nie wydarzyła się nigdy w znanym nam systemie prawnym. Ustawodawca codziennie wydaje specjalne akty prawne, które przysłowiowo “wywracają do góry nogami” znany prawnikom świat i reguły. Już teraz Rozporządzenia i Ustawy obowiązują z dniem ogłoszenia (czyli od razu), są zapowiedzi, że nowa tarcza antykryzysowa będzie działała WSTECZ (prawo z zasady raczej nie działa wstecz). Sytuacja jest wyjątkowa i groźna – dla zdrowia, gospodarki i stabilności prawnej. Nie ma żadnej pewności, czy sprawa prywatnych placówek edukacyjnych i czynszu za nie zostanie uregulowana prawnie czy nie. Czy rodzice i przedszkola będą musieli pracować ze znanymi nam obecnie przepisami czy pojawią się nowe.

Dlatego w mojej ocenie znajdujemy się w sytuacji, w której nie sposób wydać jednoznaczną i wiążącą opinię prawną. Musimy poczekać na jakąkolwiek stabilizację. Obecnie polecam rozwagę i próbę porozumienia.

Ze względu ekonomicznego:

• Rodzice mają prawo hurtowo wypowiadać umowy prywatnym placówkom. Spójrzcie w swoje Umowy, tam znajdziecie zasady wyjścia z Umowy. Jeżeli epidemia się przedłuży przedszkola i żłobki prywatne zbankrutują. Możecie kwestionować czesne i zapisy w umowie i iść do Sądu. Przedszkola i żłobki będą miały problemy.
  
  Tylko – czy rodzice chcą zamknięcia placówek?
• Właściciele przedszkola / żłobka – musicie zapłacić pensje swoim pracownikom, wychowawcom i nauczycielom, musicie zapłacić za utrzymanie budynków, jeżeli weźmiecie kredyt możecie podwyższyć opłaty za przedszkole i żłobek. Spójrzcie w swoje umowy – sprawdźcie jak je zmienić, jeżeli nie to jak wypowiedzieć umowy klientom.
  
  Tylko – czy przedszkola chcą obciążać finansowo rodziców za skutki kryzysu, który rodzice też odczuwają (często to też przedsiębiorcy)?

Wszyscy czekamy na informacje o tarczy antykryzysowej – według zapowiedzi rządu Ustawa ma być gotowa jeszcze dziś w piątek 20.03.2020. Przedszkola to przedsiębiorcy, rodzice często też. Zobaczymy co proponuje rząd.

Na chwilę obecną rekomendacja Adwokata – ROZWIĄZANIA POLUBOWNE – tutaj warto zobaczyć jak można renegocjować umowe – patrz nowy artykuł Umowy https://kbsc.pl/index.php/2020/03/22/umowy-niewykonanie-zmiany-podstawa-covid-19/

aktualizacja 25.03.2020

Według najnowszych informacji podawanych przez Media Dziennikarze zapytali UOKiK czy podtrzymuje opinię z 2008 roku – złą dla przedszkoli. UOKiK łagodzi stanowisko i zaczyna widzieć problem przedszkoli.

Cały artykuł można przeczytać tutaj:

https://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/1463508,koronawirus-czy-placic-za-prywatne-przedszkole.html

https://www.infor.pl/prawo/prawa-konsumenta/konsument-uslugi/3633315,Koronawirus-a-oplaty-w-prywatnych-zlobkach-przedszkolach-i-szkolach-odpowiedz-UOKiK.html

”
Każdy musi zajrzeć do umowy i zobaczyć jak placówka edukacyjna rozlicza się z nim – czy czesne jest rozłożone na miesiące, czy płacimy je rocznie, co wchodzi w jego skład. Punktem wyjścia powinno być przedstawienie przez właściciela przedszkola rzeczywistych kosztów, jakie ponosi mimo nieobecności dzieci.

W każdym razie obie strony kontraktu powinny spróbować wypracować rozwiązania dostosowane do trudnej dla wszystkich rzeczywistości. W razie potrzeby warto skorzystać z mediacji. W przypadku ewentualnych sporów z prywatną placówką konsumenci mogą skorzystać z bezpłatnej pomocy prawnej, np. rzeczników konsumentów. W przypadku pojawienia się sporu ostatecznie o racji strony będzie rozstrzygał sąd.

Warto zauważyć, że cześć przedszkoli czy szkół proponuje zajęcia w formie e-edukacji. Od 25 marca będzie to obowiązkowe”.

Stanowisko UOKiK

ARTYKUŁ PRZYGOTOWANY: 20 MARCA 2020 I AKTUALIZOWANY 25 MARCA 2020

Strony: 1 2