Problematyka dowodu z opinii biegłego sprawach cywilnych – dowód z uzupełniającej i dodatkowej opinii biegłego, zastrzeżenia do opinii

Uzupełniająca opinia biegłego

Możliwość uzupełnienia lub wyjaśnienia każdej opinii biegłego bez względu na jej formę została wprowadzona do art. 286 nowelizacją z 4 lipca 2019 r. Przyjmuje się, że biegły, który złożył pisemną opinię powinien być wezwany na rozprawę, zaś pominięcie wezwania biegłego do uzupełnienia lub wyjaśnienia opinii jest niezgodne z zasadą bezpośredniości i może stanowić podstawę apelacji. Sąd nie ma jednak obowiązku dopuszczenia dowodu z opinii uzupełniającej na każde żądanie strony postępowania. To samo dotyczy żądania dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych przez sąd. Żądanie uzupełniającej lub dodatkowej opinii biegłego   może być uzasadnione jedynie w razie potrzeby, która nie może być wynikiem wyłącznie niezadowolenia strony z niekorzystnej dla niej już przeprowadzonej opinii. Podstawą jest, aby opinia biegłego była przede wszystkim przekonująca dla sądu.

Dodatkowa opinia biegłego

Jeżeli złożona opinia biegłego jest niejasna lub niezupełna to sąd może zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych. Sąd decyduje, czy zażąda dodatkowej opinii od tego samego biegłego, czy dopuści dowód z opinii innego biegłego, wówczas sąd wydaje postanowienie dowodowe.

„Jeżeli opinie biegłych są rozbieżne, a materiał dowodowy nie daje podstawy do oparcia się wyłącznie na opinii jednego z biegłych, to sąd powinien przez łączne zbadanie biegłych wyjaśnić zachodzące w ich opiniach sprzeczności bądź też zażądać dodatkowej opinii innych biegłych.” Orzeczenie SN z 18.06.1952 r., C 1108/51, NP 1953, nr 10, poz. 93.

Jeżeli w przekonaniu sądu opinia biegłego jest na tyle kategoryczna i przekonująca, że wystarczająco wyjaśnia zagadnienia, to wniosek strony o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego będzie nieuzasadniony. Wskazuje się, że potrzeba powołania innego biegłego nie powinna wynikać z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii, lecz z okoliczności sprawy. Jeżeli z dodatkowej opinii biegłego wynika, że biegły nie próbuje poszerzyć lub pogłębić argumentacji zawartej w opinii, lecz jedynie „usztywnia” swoje dotychczasowe stanowisko, to wówczas sąd jest obowiązany, aby zasięgnąć opinii innego biegłego.

Zastrzeżenia do opinii biegłego

Sąd doręcza stronom pisemną opinię biegłego, do której strony mogą zgłaszać zarzuty i podnosić wątpliwości. Sąd może odstąpić od wezwania biegłego na rozprawę w przypadku braku zastrzeżeń sądu i stron do opinii. Jeżeli zaś strony zgłaszają zastrzeżenia do opinii biegłego, a sąd nie uwzględni wniosku strony o wezwanie na rozprawę biegłego celem uzyskania ustnych wyjaśnień w zakresie zgłoszonych przez nią zastrzeżeń do opinii biegłego, to można uznać to za uchybienie procesowe sądu prowadzące do sprzeczności pomiędzy zebranym w sprawie materiałem a stanem rzeczywistym, mającym wpływ na wynik sprawy. Ustne wyjaśnienia biegłego mają bowiem na celu pełne wyjaśnienie sprawy, w tym poprzez możliwość zadawania mu pytań przez strony.

autor: Eliza Cholewa