Konfiskata pojazdu za jazdę po alkoholu – nowe, surowe przepisy dla kierowców

Na czym polega nowa kara – konfiskata pojazdu?

Od 14 marca 2024 roku weszły w życie nowe przepisy Kodeksu karnego, wprowadzające obowiązkową konfiskatę pojazdu w przypadku prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu w przypadkach określonych w kodeksie karnym. Zmiana ta stanowi odpowiedź ustawodawcy na rosnącą liczbę nietrzeźwych kierowców powodujących tragiczne wypadki.

Kiedy sąd orzeknie przepadek pojazdu?

Z dniem 14 marca 2024 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące przepadku pojazdu mechanicznego w przypadku prowadzenia go w stanie nietrzeźwości. Zgodnie z art. 44b § 1 Kodeksu karnego, w razie skazania sprawcy za przestępstwo prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości (art. 178a § 1, 4 lub art. 178b), sąd obligatoryjnie orzeka przepadek pojazdu mechanicznego, który prowadził sprawca, jeżeli zawartość alkoholu w jego organizmie wynosiła co najmniej 1,5 promila alkoholu we krwi albo 0,75 mg/l w wydychanym powietrzu. Jeżeli pojazd nie stanowił wyłącznej własności sprawcy lub nie można orzec przepadku rzeczy, sąd orzeka przepadek równowartości pojazdu.

Jak stanowi przepis:

Art. 44b § 1 k.k.
W razie skazania sprawcy za przestępstwo z art. 178a § 1, 4 lub art. 178b sąd orzeka przepadek:

1. pojazdu mechanicznego, który prowadził sprawca w czasie popełnienia przestępstwa – jeżeli zawartość alkoholu w jego organizmie wynosiła co najmniej 1,5 promila alkoholu we krwi albo 0,75 mg/l w wydychanym powietrzu, lub
2. równowartości pojazdu mechanicznego – jeżeli pojazd nie stanowił wyłącznej własności sprawcy, nie można orzec przepadku pojazdu albo ustalenie jego wartości jest niemożliwe.

Natomiast w przypadku niższego stężenia alkoholu – powyżej 0,5 promila, ale poniżej 1,5 – sąd może orzec przepadek pojazdu, jeśli uzna to za zasadne:

Art. 44b § 2 k.k.
W razie skazania sprawcy za przestępstwo z art. 178a § 1, jeżeli zawartość alkoholu w jego organizmie wynosiła poniżej 1,5 promila, sąd może orzec przepadek pojazdu mechanicznego lub jego równowartości, jeżeli okoliczności czynu i stopień winy to uzasadniają.

Celem tych regulacji jest zaostrzenie sankcji wobec nietrzeźwych kierowców oraz zwiększenie skuteczności prewencji generalnej i indywidualnej w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Jak określana jest wartość pojazdu?

Wartość pojazdu ustalana jest według średniej rynkowej wartości (wartości pojazdu określonej w polisie ubezpieczeniowej na rok, w którym popełniono przestępstwo, a w razie braku polisy – średnią wartość rynkową pojazdu, ustaloną na podstawie dostępnych danych, bez powoływania w tym celu biegłego (art. 44b § 2 KK)na dzień popełnienia przestępstwa. Sąd może się posłużyć ogólnodostępnymi danymi rynkowymi lub opinią biegłego. Kara ta ma charakter majątkowy i jest niezależna od innych sankcji – grzywny, zakazu prowadzenia pojazdów czy pozbawienia wolności.

Czy można się bronić przed przepadkiem pojazdu?

Tak – w wyjątkowych przypadkach sąd może nie orzec przepadku, jeśli byłoby to niewspółmiernie surowe (np. pojazd służył do zaspokajania podstawowych potrzeb rodziny, a sprawca ma trudną sytuację życiową). Jednak przesłanki te muszą być szczególnie uzasadnione i należy je wykazać w toku proces oraz dotyczą określonych sytuacji określonych w kodeksie.

Podsumowanie

Zmiany w prawie drogowym z marca 2024 r. mają charakter rewolucyjny i jednoznacznie zaostrzają odpowiedzialność kierowców. Konfiskata pojazdu to realne ryzyko, z którym musi liczyć się każdy, kto prowadzi pojazd znajdując się w stanie nietrzeźwości. Nowe przepisy mają przede wszystkim charakter prewencyjny i stanowią jasny sygnał: zero tolerancji dla nietrzeźwych za kierownicą.

autor: Oliver Leśniak

data: 3 lipca 2025